DOSTĘP BEZPOŚREDNI

Wskazywanie palcem, pięścią czy inną częścią ręki choć wydaje się być najłatwiejszą do odczytania przez partnera komunikacyjnego metodą dostępu, która pozostawia najmniej przestrzeni do nieporozumień i wpływu partnera
na treść przekazywanych komunikatów.

Należy jednak zdawać sobie sprawę, że ruchy ręką wymagają jednoczesnego skoordynowania wielu skomplikowanych aspektów ruchowych i w kontekście osób z wyzwaniami sensoryczno-motorycznymi wskazywane opcje mogą zupełnie nie odzwierciedlać intencji Użytkownika AAC, ale nie ze względu na brak rozumienia czy trudności poznawcze, ale właśnie trudności ruchowe  np.  w koordynacji wzrokowo-ruchowej, w przekraczaniu linii środka, czy też wynikające z nieprawidłowego napięcia mięśniowego.

Choć możemy podejmować działania wspierające wskazywanie ręką, w przypadku osób, które doświadczają dużych trudności w tym zakresie warto rozważyć wykorzystanie alternatywnych metod dostępu, które zredukują frustrację wynikającą z nieprecyzyjnego wskazywania a co za tym idzie pozwolą uniknąć nieporozumień w komunikacji i dadzą dostęp do większej ilości słów oraz będą mniej obciążające fizycznie (Burkhart, 2008). 

  1. Jaki zakres ruchu ma dana osoba, czyli jak daleko jest w stanie sięgnąć aby coś wskazać. Będzie to rzutowało na format pomocy komunikacyjnej.
  2. Jak różne pozycje przyjmowane w ciągu dnia wpływają na precyzję wskazywania, gdyż może zaistnieć konieczność użycia alternatywnych metod dostępu w innych niż siedząca pozycjach.
  3. Jaki obszar książki osoba wskazuje najprecyzyjniej, gdyż uzyskane informacje przełożą się na rozmieszczenie słów na tablicy czy też książce. 
  4. W jaki dokładnie sposób osoba wskazuje (np. dotykając jednym palcem, kilkoma palcami, stukając w symbol, przesuwając ręką po symbolach i zatrzymując się na wybranym etc.).
  5. W jaki sposób osoba zabiera rękę po wskazaniu elementu.
  6. Co wpływa na zmienną precyzję wskazywania. 
  7. Na ile wskazywanie  jest precyzyjne, efektywne i odzwierciedla autentyczną intencję osoby. (Burkhart,2008)

Rozważając, czy dostęp bezpośredni jest na pewno najlepszym rozwiązaniem dla danej osoby trzeba się zastanowić:

Z kolei chcąc ułatwić efektywną komunikację poprzez dostęp bezpośredni warto zwrócić uwagę na:

  1. Pozycjonowanie pomocy komunikacyjnej względem Użytkownika AAC.
    Ustawienie książki wyrównanej do linii barku ręki wskazującej a nie do linii środka ciała pozwala zredukować wymagany zakres ruchu i trudności wynikające z przekraczania linii środka.
  2. Pozycjonowanie pomocy w płaszczyźnie.
    Ustawienie książki pod kątem zamiast położenie jej na płasko może pomóc osobom z wyzwaniami ruchowymi
    w bardziej precyzyjnym wskazywaniu, dzięki wystabilizowaniu łokcia i zredukowaniu konieczności częstego radzenia sobie z grawitacją.  
  3. Wielkość symboli i odstęp między nimi.
    Użytkownikowi AAC łatwiej jest wskazywać a partnerowi komunikacyjnemu łatwiej jest odczytać wskazanie,
    jeśli symbole są mniejsze , ale  bardziej oddalone od siebie, niż w sytuacji gdy symbole są większe a odstępy między nimi mniejsze. Dobierając wielkość symboli należy jednak jednocześnie zwrócić uwagę na możliwości Użytkownika AAC w zakresie percepcji wzrokowej. 

Należy również pamiętać, że dopóki Użytkownik AAC nie jest w stanie sam precyzyjnie wyszukać strony, na której jest potrzebne mu słowo lub wyszukiwanie strony (choć jest ruchowo możliwe) powoduje rozproszenie uwagi i załamanie komunikacyjne, do tego momentu przewracanie stron w książce jest rolą partnera komunikacyjnego. (Porter, 2019).

Burkhart, L. (2008). Key Concepts for Using Augmentative Communication with Children Who Have Complex Communication.

Porter, G (2019) Pragmatic Organisation Dynamic Display Communication Books, Advanced Workshop

Książka do komunikacji-metody dostępu