CVI A AAC

Korowe zaburzenia widzenia (CVI) to termin określający zaburzenia widzenia wynikające z uszkodzenia mózgu, w szczególności obszarów takich jak jądra ciała kolankowatego bocznego, nerw wzrokowy i kora wzrokowa(Roman-Lantzy, 2018).


W korowych zaburzeniach widzenia oczy mają zachowaną zdolność widzenia, prawidłowo odbierają bodźce i przekazują je do mózgu, ale mózg nie interpretuje ich w sposób właściwy i nie tworzy prawidłowego obrazu. (Roman-Lantzy, 2018).  Dlatego, choć dla wielu osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi (CNN) bazowanie na materiale wzrokowym i wykorzystanie symboli sprzyja i ułatwia nabywanie kompetencji komunikacyjnych, sytuacja będzie  wyglądać zupełnie  inaczej w przypadku osób z korowymi zaburzeniami widzenia (CVI).

CVI to szerokie spektrum trudności, różniące się stopniem,  zmienne w czasie, w zależności od warunków i możliwości poznawczych (Roman-Lantzy, 2018). Jednak cel główny wprowadzania AAC zarówno dla osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi (CCN) niezależnie od tego czy mają CVI czy też nie jest dokładnie taki sam- AUTONOMIA!
„Możliwość rozumienia i bycia zrozumianym jak również zaspokojenia swoich różnych potrzeb komunikacyjnych w sposób maksymalnie niezależny, efektywny, precyzyjny, społecznie akceptowany i z jak największą grupą osób” (Porter, 2019)


Tylko rozumienie specyficznych możliwości, potrzeb i wyzwań z jakimi mierzy się osoba umożliwia adekwatną interwencję nie tylko w zakresie terapii widzenia, ale i komunikacji.(Burkhart, 2019) . Dlatego punktem wyjścia do budowania komunikacji z osobą niemówiącą z CVI musi być szczegółowa diagnoza. 

Należy jednak pamiętać, że głównym celem specjalisty AAC jest wspieranie komunikacji i interakcji w ciągu dnia, a strategie wspierające widzenie powinny być stosowane jako wspierające komunikację, wtedy gdy jest to możliwe (Burkhart, 2019). Gdy priorytetem jest komunikacja wykorzystujemy tak dużo widzenia na ile to możliwe bez zbytniego obciążenia dla osoby z CCN i CVI,  które prowadziłoby do wycofania się z komunikacji. (Burkhart, 2019; Porter, 2019). 

Należy pamiętać również, że „doświadczanie trudności wzrokowych nie może być hamulcem i barierą we wprowadzaniu rozbudowanych systemów językowych” (Musselwhite, 2020).
NIE MOŻNA OGRANICZAĆ DOSTĘPU DO JĘZYKA  DO TEGO,  CO OSOBA POTRAFI ZOBACZYĆ I ZROZUMIEĆ!!!!! (Burkhart, 2019; Porter, 2019) 

Burkhart (2019), Porter (2019) bazując na ponad 30 letnich doświadczeniach w dawaniu dostępu do rozbudowanych sytestemów językowych Użytkownikom AAC z CVI postulują, że 

– wykorzystanie wyłącznie skanowania słuchowego dla osób w fazie I CVI

– wykorzystanie skanowanie wzrokowo-słuchowego z jednym wyskokokontrastowym symbolem na stronę w fazie II

– wykorzystanie skanowania wzrokowo-słuchowego lub dostępu bezpośredniego i symboli wysokokontrastowych w fazie III CVI

 Z zastrzeżeniem, że jeżeli wprowadzenie takiej ilości elementów wzrokowych do komunikacji powoduje:
– znaczące wydłużenie czasu rozmowy,
-częstsze załamania komunikacyjne,
-jest niefunkcjonalne ze względu na konieczność bardzo precyzyjnego pozycjonowania osoby lub pomocy komunikacyjnej
w myśl zasady „dajemy wzrokowo tyle ile nie przeszkadza w komunikacji” należy wrócić do samego skanowania słuchowego.

W fazie I dominującą strategią komunikacyjną jest więc skanowanie słuchowe, w związku z czym pomoc komunikacyjna nie wymaga w ogóle użycia symboli, a wykorzystuje odpowiednią organizację spisanych słów/ fraz oraz adekwatne komendy operacyjne. Okładka takiej książki powinna mieć mocny, błyszczący kolor, aby zwrócić uwagę użytkownika, że dana wypowiedź jest kierowana bezpośrednio do niego i odbywa się to za pomocą jego indywidualnej pomocy komunikacyjnej. 

Obraz zawierający tekst

Opis wygenerowany automatycznie

W fazie II dalej bazujemy głównie na skanowaniu słuchowym, jednak mogą zacząć być już wykorzystywane symbole wysokokontrastowe do skanowania wzrokowo- słuchowego, prezentowane w układzie jeden symbol na stronę. Staramy się wykorzystywać obraz tak często jak to tylko możliwe, ale nowo przybywające słowa rozbudowujące pomoc komunikacyjną spisujemy na listach, aby nie przytłoczyć osoby z CVI nadmiarem bodźców wzrokowych.

Obraz zawierający tekst, osoba, gra

Opis wygenerowany automatycznie

W fazie III osoba już dość dobrze radzi sobie z różnicowaniem kilku symboli jednocześnie, więc możemy zacząć wykorzystywać książki z większą ilością  symboli na stronę. Jednak wraz z rozwojem potrzeb językowych, rozbudowa książek może opierać się również o listy bazujące wyłącznie na skanowaniu słuchowym lub dysproporcja między ilością potrzebnych słów, a ilością symboli jakie wzrokowo można wprowadzić sprawia, że może okazać się bardziej funkcjonalne wykorzystanie wyłącznie skanowania słuchowego.

Obraz zawierający stół

Opis wygenerowany automatycznie

Burkhart L., Considerations for alternative presentation: Children who  have significant visual challenges in addition to significant motor challenges: Porter G. (2019)

Musselwhite,C.(2020), CTG

Porter, G (2019) Pragmatic Organisation Dynamic Display Communication Books, Advanced Workshop

Roman- Lantzy (2018) Cortical Visual Impairment: An Approach to Assessment and Intervention, AFB Press  

CVI a komunikacyjna