CZYTANIE UCZESTNICZĄCE- OBALAMY MITY!

Rozmawiać o przeczytanym tekście. Komentować, żartować, zadawać pytania. Opowiadać innej osobie, o tym co się właśnie przeczytało.O to właśnie chodzi w czytaniu uczestniczącym!

Bo czytanie uczestniczące to przede wszystkim interakcja! Interakcja, czyli rozmowa jaka zachodzi między osobą, która czyta tekst a osobami, które jej słuchają.

Rozmowa, która w przypadku Użytkowników AAC wymaga użycia przy czytaniu książki drugiej książki- tej do komunikacji!

Czytanie uczestniczące to interakcja jaka ma miejsce między dzieckiem a dorosłym, gdy razem patrzą na i czytają książkę. To wszystkie zachowania osób w dowolnym wieku i prezentowane przez nich rozumienie znaczenia aktywności jaką jest czytanie, które z czasem rozwiną się w bardziej konwencjonalne czytanie.
(Koppenhaver, Coleman, Kalman, Yoder, 1991; Sulzby, 1985).
Celem jest wspieranie zaangażowania i interakcji komunikacyjnej osoby z CCN, poprzez reagowania na jej próby komunikacyjne, wzmacnianie ich i modelowanie języka (Koppenhaver,Erickson 2019).

Rozwój języka, komunikacji i umiejętności czytania  i pisania osiągany poprzez czytanie uczestniczące jest rezultatem i zależy od sposobu komunikacji w trakcie czytania. (Bellon- Harn & Harn, 2008). Czytanie uczestniczące nie jest więc zadawaniem pytań zamkniętych, sprawdzaniem rozumienia, czy podpisywaniem obrazków symbolami.  (Erickson, Koppenhaver, 2019). Dlatego ogromną rolę odgrywa responsywność partnerów komunikacyjnych na zachowania osób z CCN w trakcie czytania uczestniczącego. Śledzenie gdzie osoba patrzy, modelowanie adekwatnych do tego komentarzy.

W książkach, które czytamy powinien zostać przede wszystkim tekst, a nie symbole, które jak wiemy utrudniają naukę czytania i pisania. (Erickson i in., 2010; Pufpaff, Blischak, Lloyd, 2000; Rose, Furr, 1984; Saunder, Sloman, 1984). Symbole do komunikacji o tekście nie mogą więc znajdować się w „dostosowanych książeczkach do czytania uczestniczącego”, a w indywidualnej pomocy komunikacyjnej użytkownika, aby były one dostępne dla niego  w każdej chwili i sytuacji. 

Co więcej wskazywanie na tekst aktualnie czytany, podobnie jak nazywanie ilustracji, opowiadanie o tym co dzieje się w książce i odnoszenie się do indywidualnych doświadczeń czytelnika, są bardzo skutecznymi strategiami wspierającymi kompetencje językowe i komunikacyjne osób z CCN (Justice, 2009).

Celami  czytania uczestniczącego są więc przede wszystkim:

  1. Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych z wykorzystaniem indywidualnej pomocy komunikacyjnej Użytkownika AAC. 
  2. Budowanie rozumienia po co  czytamy.
  3. Wzmacnianie chęci do czytania.
  4. Kształtowanie rozumienia podstawowych słów i pojęć.
  5. Rozwijanie rozumienia pojęcia i funkcji pisma.
  6. Udoskonalanie słuchu fonematycznego
  7. Nauka rozpoznawania niektórych słów pisanych.
  8. Uczenie kształtu liter i brzemienia głosek.

Tak więc czytanie uczestniczące NIE polega na:

-podpisywaniu obrazków symbolami

-oglądaniu prezentacji w Power Poincie

-przyczepianiu bądź ściąganiu symboli na rzepach ze specjalnych „książeczek do czytania uczestniczącego”

-dotykaniu symboli w „książeczce do czytania uczestniczącego” aby „odczytać” zdanie

-odpowiadaniu na pytania do tekstu!

Należy także unikać książek z animacjami i efektami dźwiękowymi, oraz książek z tekstem „przetłumaczonym” na symbole. Te pierwsze, ze względu na wysoki poziom atrakcyjności animacji, oraz dźwięków, wprawdzie świetnie przykuwają uwagę i ułatwiają skupienie się na ekranie, zwłaszcza przy pierwszych próbach z czytaniem, to na dłuższą metę powinny być wyeliminowane, gdyż utrudniają skupienie się na tekście. (Erickson, Koppenhaver, 2019).

Czytanie i pisanie to rozmowa mająca przede wszystkim wzmacniać i rozwijać możliwości komunikacyjne Użytkownika AAC z wykorzystaniem jego indywidualnej pomocy komunikacyjnej! A przy okazji wciągać osobę z trudnościami w komunikacji w świat literatury, pokazując magię i piękno prawdziwych książek! Nie kolejnych laminowanych obrazków!

Bellon- Harn, M.L., Harn, W.E. (2008), Scaffolding strategies during repeated storybook reading: An extension using a voice output communication aid. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 23, 112-124

Erickson, K., Koppenhaver, D., (2019) Comprehensive Literacy for All. Teaching Students with Sagnificant Disiabilities to Read and Write, Paul.H. Brookes Publishing Co.

Erickson, K., Hatch, P., Clendon, S.A. (2010), Literacy, aasistive technology, and students with sagnificant disabilities. Focus on Exeptional Children, 42, 1-16

Justice, L. M. Ezell, H. K. (2004), Print refrencing: An emergent literacy enhancment strategy and its clinical apllications. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 35- 185-193


Koppenhaver, D. A., Evans, D. A., Yoder, D. E. (1991), Childhood reading and writing expereiences of literate adults with severe speech and motor imapirments. Augumentative and Alternative Communication, 7(1), 20-33

Rose, T. L., Furr, P.M. (1984) Nagative effects of illustration as wod cues. Journal of Learning Disabilities, 17(6),
334-337

Pufpaff, L.A, Blishack, D.M., Lloyd, L.L. (2000), Effects on modified ortohraphy on the identification of printed words, American Journal on Mental Retardation, 105 (1) 14-24

Rose,T., L,  Furr, P. M., (1984) Negative effects on illustraion as word cues. Journla of Learning Disabilities, 17(6), 334-337

Saunder, R.J., & Solman, R.T. (1984), The effect of picture acquisition of a small vocabulary of similar sight-words. British Journal of Educational Psychology, 54(3), 265-275, doi: 10.1111/j.2044-8279.1984.tb02590x

Sulzby, Elizabeth & Teale, William. (1985). Writing Development in Early Childhood. Educational Horizons. 64.

Nauka czytania i pisania