SPEKTRUM MOŻLIWOŚĆ WZROKOWYCH

STOPIEŃ

Dr. Roman-Lantzy, autorka Cortical Visual Impairment: An Approach to Assessmentand Intervention- funkcjonalnej skali oceny CVI wyodrębniła 10 poziomów zaburzenia podzielonych na trzy główne fazy:

o I (poziomy 1-3)– budowanie reakcji i funkcji wzrokowych

o II (poziomy 3-7)– łączenie widzenia z funkcją

o III (poziomy 7-10)– poprawa i udoskonalanie pozostałych objawów/ cech charakterystycznych CVI.

ZMIENNOŚĆ

CVI nie jest więc zaburzeniem statycznym- możliwości wzrokowe zmieniają się z czasem.
Pewne umiejętności będą rozwijane i kształtowane z czasem.
(Huo, et al. 1999; Khetpal & Donauhe, 2007; Lueck, Dornbush &Hart, 1999, Matsuba & Jan, 2006).

Odpowiedzialna za to neuropatyczność. Wspieranie osoby z CVI w funkcjonalnym wykorzystywaniu wzroku sprawia, że wzmacniane są odpowiednie ścieżki neuronalne a co za tym idzie- dochodzi do poprawy funkcji wzrokowych. Tempo zmian będzie jednak zależało od wielu czynników m.in. wieku, stopnia uszkodzenia kory, dostosowania otoczenia, poziomu neuroprzekaźników, poziomu kortyzolu, przyjmowanych leków, zmęczenia, znaczącego użycia wzroku i właściwej terapii oraz form wsparcia (Burkhart, 2019, Frank, Issa, Stryker, 2001; Maya-Vetencourt^,  Origlia, 2012;  Pallagorsi, 1993; Rosa et. Al, 2013.)

Natomiast obserwowana zmienność sposobu wykorzystania wzroku w ciągu dnia przez osobę z korowymi zaburzeniami widzenia, nie tyle wynika ze zmienności możliwości tej osoby (raz opanowane kompetencje nie znikają nagle), a wynika w większości przypadków z wpływu złożoności na funkcjonalne wykorzystanie wzroku. Innym ważnym czynnikiem jest również zmęczenie i ogólna kondycja psycho-fizyczna. (Burkhart, 2019).

SPEKTRUM MOŻLIWOŚCI POZNAWCZYCH I KOMUNIKACYJNYCH

U osób ze zdiagnozowanym CVI obserwuje się bardzo różny poziom funkcjonowania poznawczego i komunikacyjnego. Część osób będzie  funkcjonowała na poziomie normy intelektualnej lub nawet powyżej normy, podczas gdy część może mieć niepełnosprawność intelektualną różnego stopnia. (Burkhart, 2019; Roman- Lantzy, 2018).

Brak zrozumienia cech charakterystycznych CVI oraz doświadczane przez osobę ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi dodatkowe trudności ruchowe ograniczające ekspresję niewerbalną i mimikę, niestety bardzo często mogą być błędnie odebrane i zinterpretowane jako objawy dużych trudności poznawczych, skutkując zupełnie nieadekwatnymi do potrzeb działaniami terapeutycznymi i edukacyjnymi
(Burkhart, 2019; Roman- Lantzy, 2018).

SPEKTRUM ODZIAŁYWAŃ

w przeciwieństwie do osób z problemami wzrokowymi wynikającymi z uszkodzeń gałki lub nerwu wzrokowego, terapia widzenia osób z CVI  nie opiera się na wyizolowanych ćwiczeniach wzrokowych np. śledzenia przedmiotu, a na nauce funkcjonalnego wykorzystania widzenia w codziennych sytuacjach i warunkach dzięki odpowiednio dobranym dostosowaniom i strategiom prezentowania elementów wzrokowych (Roman- Lantzy, 2018). 

Skupienie na celach związanych z uczeniem funkcjonalnego wykorzystania wzroku oznacza, że należy wprowadzać dwa typy dostosowań:

1. fizyczne: umożliwiające zwiększanie dostępności  wzrokowej prezentowanego materiału wizualnego poprzez odpowiednią pozycję, wykorzystanie światła, czy też redukcję złożoności;
2. poznawcze: np. tempo prezentowania materiałów, czas oczekiwania, wspieranie uwagi, bazowanie na znanym materiale, postawa partnerów komunikacyjnych i relacja z nimi, wewnętrzna motywacja. (Burkhart, 2019).

Burkhart L., Considerations for alternative presentation: Children who  have significant visual challenges in addition to significant motor challenges: Porter G. (2019)

Porter, G (2019) Pragmatic Organisation Dynamic Display Communication Books, Advanced Workshop

Roman- Lantzy (2018) Cortical Visual Impairment: An Approach to Assessment and Intervention, AFB Press  

1. https://www.hindawi.com/journals/np/2012/631965/
2. https://link.springer.com/article/10.1007/s00429-018-1700-7
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8129263/
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0896627301002793
5. https://www.researchgate.net/publication/258351508_Plasticity_in_the_Human_Visual_Cortex_An_Ophthalmology-Based_Perspective
6. https://ajot.aota.org/article.aspx?articleid=1854558