KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE ZESPOŁU RETTA
-
10 lipca 2021
-
Od 1984 roku do dziś w diagnostyce zespołu Retta obowiązują kryteria wiedeńskie, wielokrotnie modyfikowane do niniejszej postaci:
„Kryteria podstawowe:
- pozornie normalny rozwój prenatalny i okołoporodowy,
- rozwój psychomotoryczny w zasadzie normalny przez pierwsze sześć miesięcy życia lub opóźniony od urodzenia,
- normalny obwód głowy przy urodzeniu,
- zwolnienie tempa przyrostu obwodu głowy po urodzeniu u większości dzieci,
- utrata uprzednio nabytych umiejętności celowego posługiwania się rękami pomiędzy 6 a 30 miesiącem życia,
- stereotypowe ruchy rąk, np. wykręcanie, ściskanie, klaskanie, stukanie opuszkami, automatyzmy związane z wkładaniem rąk do ust oraz myciem, zacieraniem rąk,
- ujawniająca się utrata zainteresowania otoczeniem, zaburzenie komunikacji, zapominanie wyuczonych słów oraz upośledzenie zdolności poznawczych,
- zaburzenia (dyspraksja) lub niemożność poruszania się.
Kryteria pomocnicze:
- zaburzenia oddychania w czasie czuwania (hiperwentylacja, zatrzymanie oddechu, gwałtowne wydmuchiwanie powietrza lub wypluwanie śliny, połykanie powietrza),
- bruksizm (zgrzytanie zębami),
- zaburzony rytm snu od wczesnego dzieciństwa,
- nieprawidłowe napięcie mięśniowe z sukcesywnym zanikaniem i dystonią mięśni,
- obwodowe zaburzenia naczyniowo-ruchowe,
- skoliza/kifoza pogłębiająca się w ciągu dzieciństwa,
- opóźnienie wzrostu, hipotroficzne małe i zimne stopy; małe, szczupłe dłonie.
Kryteria wykluczające:
- powiększenie narządów wewnętrznych lub inne cechy choroby spichrzeniowej,
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, zanik nerwu wzrokowego
lub zaćma, - uszkodzenie mózgu okołoporodowe lub poporodowe,
- występowanie rozpoznawalnej choroby metabolicznej lub innej postępującej choroby neurologicznej,
- nabyte schorzenie neurologiczne na skutek poważnych infekcji
lub urazów głowy.
Podstawowe kryteria dla atypowej formy RTT (konieczne spełnienie co najmniej trzech):
- brak lub upośledzenie umiejętności posługiwania się rękami,
- ograniczenie lub brak gaworzenia,
- monotonne stereotypowe ruchy rąk,
- osłabienie lub utrata zdolności komunikacji,
- spadek tempa przyrostu obwodu głowy od pierwszych lat życia,
- obraz chorobowy RS: faza regresji, po której następuje poprawa interakcji społecznych z jednoczesnym, powolnym regresem neuromotorycznym.
Jedenaście kryteriów pomocniczych (konieczne spełnienie co najmniej pięciu):
- zaburzenia oddychania,
- wzdęcia/połykanie powietrza,
- zgrzytanie zębami o nieprzyjemnym chropowatym dźwięku,
- nieprawidłowości w poruszaniu się,
- skolioza/kifoza,
- zanik mięśni kończyn dolnych,
- zimne, sinawe stopy, zwykle słabo rozwinięte,
- zaburzenia snu, krzyki nocne,
- ataki śmiechu/krzyku,
- osłabiona reakcja na ból,
- intensywny kontakt wzrokowy/wskazywanie oczami” (Kosno, 2011)
Diagnozując dziecko pod kątem zespołu Retta kluczowa jest diagnostyka różnicowa uwzględniająca zespół Angelmana, inne przyczyny niepełnosprawności intelektualnej, całościowe zaburzenia rozwojowe i zaburzenia ze spektrum autyzmu. Dokonuje się również okresowej oceny tempa rozwoju somatycznego i ruchowego,
oraz stanu odżywienia. Zalecane są regularne badania EKG (pod kątem diagnostyki przedłużonego odstępu Q-T), oraz EEG (rozpoznanie padaczki).
Średnia wieku w momencie postawienia prawidłowej diagnozy wynosi 2 lata i 7 miesięcy, a w 90% przypadków regres ma miejsce między 12 a 30 miesiącem życia.
Byiers, B. J., Symons F.J., (2012), Issiues in Estimating Developmental Level
and Function in Rett Syndrome, w International Review of research in Developmental Disabilities, (s. 147-186), Burlington: Elsevier Science
Didden, R., Korzilius, H., Smeets, E., Green V. A., Lang, R., Lancioni, G.E., Curfs, L. M., (2009) Communication in Individuals with Rett Syndrome: an Assessment of Forms and Functions, Springer
Einspieler, Ch., Freilinger, M., P.B.,Marschik (2016)Behavioural biomarkers of typical Rett syndrome: moving towards early identification, Wiener Medizinische Wochenschrift
Lotan, M., Nissanholtz- Gannot, R., Zigdon, A., (2015), The Time is Now: The Need foran Intensive, Appropriate Individual Intervention for Individuals with Rett Syndrome wJournal of Syndromes
Urbanowicz, A., Downs, J., Girdler, S., Ciccone, N., Leonard, H., (11.2014), Aspects
of speech- language abilities are influenced by MECP2 mutation type in Girls with Rett Syndrome w American Journal of Medical Genetics
Twardowski, A., (2006), Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin., Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne Oddział w Poznaniu.
Twardowski, A., (2009), Wspomaganie rozwoju dzieci z rzadkimi zespołami genetycznymi., Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne Oddział w Poznaniu