Pisanie to pełna autonomia
-
10 lipca 2021
-
Głównym celem AAC jest umożliwienie użytkownikowi zaspokojenia swoich zróżnicowanych potrzeb komunikacyjnych w sposób maksymalnie niezależny, dokładny, efektywny, precyzyjny i społecznie akceptowany, aby rozumieć innych i być zrozumianym.” (Porter, 2019).
Symbole odgrywają ogromną rolę w procesie terapii i edukacji osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi (CCN), umożliwiając i wspierając komunikację także osobom ze znacznymi niepełnosprawnościami (ang. significant disability). Jednakże nawet dostęp do dobrze zorganizowanych i rozbudowanych systemów językowych, pozwalających na komunikację w wielu różnych funkcjach, sytuacjach, na wiele tematów i z różnymi partnerami komunikacyjnymi, ma pewne znaczące ograniczenia. Użytkownik zawsze jest zależny od tego, czy partnerzy komunikacyjni umieszczą dane słowo w jego systemie. W przeciwnym razie, nawet gdyby chciał go użyć- nie ma takiej możliwości. W konsekwencji jego wypowiedź nie staje się w pełni dokładna i precyzyjna i w 100% autonomiczna.
„Jedynie literowanie jest na tyle elastyczną i uniwersalną umiejętnością, że pozwala na przekazanie największej ilości, najbardziej precyzyjnych komunikatów, jak najszerszej publiczności. Dlatego dla osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi samodzielne pisanie jest kluczowym elementem systemu komunikacyjnego”
(Erickson, Koppenhaver, 2019)
Brak umiejętności literowania dla użytkowników AAC bardzo często staje się przyczyną załamań komunikacyjnych, nieporozumień i przekazywania nie do końca tych wiadomości, jakie by chcieli dinosaur bouncy castle.
A jedynie bardzo precyzyjna komunikacja umożliwia właściwe wspierane niezależności osób z CCN i niepełnosprawnościami sprzężonymi, dostosowanie doświadczeń i wymagań aby mogły się rozwijać i odnosić sukcesy.
Tylko umiejętność czytania i pisania umożliwia osobom, które nie mówią, przekazania dokładnie tego co mają w głowach wszystkim partnerom komunikacyjnym, którzy albo potrafią czytać lub wyłącznie słyszą. Są to kluczowe umiejętności niezbędne do uczestniczenia w procesie edukacji, w tym realizowanie programów odpowiadających ich grupie wiekowej. Opanowanie ich zwiększa szansę na znalezienie zatrudnienia, korzystanie z mediów społecznościowych, jak również daje szansę na podejmowanie faktycznie autonomicznych decyzji w zakresie terapii, procedur medycznych czy innych ważnych kwestii życiowych.
Osiąganie pełni autonomii komunikacyjnej to proces, na który składają się:
- Nauka komunikacji symbolicznej i umiejętności przekazania własnych myśli i komunikatów szerokiej grupie odbiorców.
- Literowanie umożliwiające przełamywanie barier i przekraczanie ograniczeń wynikających z korzystania z AAC.
- Czytanie ze zrozumieniem, dzięki któremu osoba z CCN może niezależnie się uczyć, wyszukiwać informacje o świecie lub uciec w fikcję.
- Pisanie, które wspiera pamięć, umiejętność rozwiązywania problemów, przetwarzanie doświadczeń, zapisywanie swojej historii i komunikowanie się z wykorzystaniem licznych, wciąż rozwijających się technologii.
Z drugiej strony wiemy jednak, że w odniesieniu do osób z CCN, które dopiero rozpoczynają kształtowanie swoich kompetencji komunikacyjnych jako użytkownicy AAC wykorzystywanie wczesnych strategii nauki czytania i pisania wspiera rozwój ich komunikacji (Geist, Erickson, Hatch, Erwin- Davidson, Dorney, 2017), podnosi jakość wsparcia (terapii, edukacji) (Koppenhaver, Milosh, Cheek, 2019) .
Erickson, K. A. (2017) Comprehensive literacy instruction, interprofessional collaborative practice and studnets with severe disabilities. American Journal of Speech an Language Pathology, 26, 193-205
Erickson, K., Hatch, P., Clendon, S. A. (2010) Literacy, assistive technology, and students with significant disabilities. Focus on Exceptional Children, 42, 1-16
Erickson, K ., Koppenhaver, D., &Yoder, D. (2002). Waves of words: Augmented communicators read and write. Monterey, CA: Augmentative Communication.
Erickson, K., Koppenhaver, D., Yoder,D., & Nance, J. (1997). Integrated c ommunication and literacy instruction for a child with multiple disabilities. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities,12(3), 142-150.
Erickson, K., Koppenhaver, D., (2019) Comprehensive Literacy for All. Teaching Students with Sagnificant Disiabilities to Read and Write, Paul.H. Brookes Publishing Co.