Wszyscy doskonale wiemy, że czytanie z dziećmi jest niezwykle ważne, rozwijające i potrzebne.
A jak czytać z dzieciakami, które nie mówią, a komunikują się z wykorzystaniem AAC?
Czym jest czytanie uczestniczące i czym różni się od zwykłego czytania?
Po co i dlaczego się to robi? 

Czytanie uczestniczące to interakcja jaka ma miejsce między dzieckiem a dorosłym, gdy razem patrzą na i czytają książkę.(Ezell& Justice, 2005). 

To wszystkie zachowania osób w dowolnym wieku i prezentowane przez nich rozumienie znaczenia aktywności jaką jest czytanie, które z czasem rozwiną się w bardziej konwencjonalne czytanie .(Koppenhaver, Coleman, Kalman, Yoder, 1991; Sulzby, 1985). 

Tak więc choć na tym etapie użytkownik AAC jeszcze nie potrafi co prawda przeczytać nawet pojedynczych słów, ale uczy się:

-komentować to co zostało przeczytane,
-zadawać pytania do tekstu,
-opowiadać przeczytaną historię, 
-czyli jak rozmawiać o przeczytanym tekście z wykorzystaniem indywidualnej pomocy komunikacyjnej!

Czytanie uczestniczące to nie tylko ogromna przyjemność i wprowadzenie do nauki czytania, ale i okazja do modelowania pomocy komunikacyjnej i przede wszystkim rozwijania umiejętności komunikacyjnych!

Celem czytania uczestniczącego jest wspieranie zaangażowania i interakcji komunikacyjnej z Użytkownikiem AAC poprzez: 

-reagowanie na jego próby komunikacyjne, 

-wzmacnianie ich, 

-i modelowanie języka.(Erickson, Koppenhaver, 2019). 

To także rozwijanie szerokiego spektrum wczesnych umiejętności językowych, rozumienia języka, świadomości znaczenia pisma oraz słuchu fonematycznego. (Justice, Kaderavek, Fan, Sofka, Hunt, 2009)

Czytanie uczestniczące to przede wszystkim rozmowa. Czytanie uczestniczące nie jest więc zadawaniem pytań zamkniętych, sprawdzaniem rozumienia, czy podpisywaniem obrazków symbolami. (Erickson, Koppenhaver, 2019). 

Jak to robić? Intuicyjnie!

Tak! Intuicyjnie, spontanicznie, tak jakbyś czytał/a z dzieckiem mówiącym. Jeśli masz wątpliwości jak wygląda „normalne” czytanie z dzieciakami poobserwuj własne dzieciaki, dzieci znajomych, czy chociażby oglądnąć filmiki na YT. 

Zwróć uwagę na to co robi dorosły i jak reagują dzieciaki. Pewnie zaobserwujesz wskazywanie palcem na obrazki, nazywanie elementów, zadawanie pytań, czy dokańczanie twojej kwestii bo dzieciaki znają już ten tekst na pamięć. 

A teraz weź głęboki oddech i pomyśl jak dostosować tę aktywność do potrzeb i możliwości konkretnego użytkownika AAC, z którym zaraz będziesz czytać, i postaraj się zapewnić mu szansę na zdobycie tych samych doświadczeń.

Jedyne o czym musisz pamiętać to:

1. Nadawanie znaczenia sygnałom komunikacyjnym osoby z niemówiącej w trakcie czytania i modelowanie użycia książki komunikacyjnej w różnych furkacjach i celach.
2. Robienie co jakiś czas odpowiednio długich przerw aby dać osobie, której czytasz wystarczającą ilość czasu na zainicjowanie i zakomunikowanie czegoś.
3. Upewnienie się, że znajdujesz się w takiej pozycji i w takim otoczeniu, które umożliwia użytkownikowi AAC dostrzeżenie Twojego modelowania.
4. Uważność, że jeśli do czytania uczestniczącego wykorzystujesz komunikator jednopolowy np. wgranym komentarzem, to modelujesz jego użycie adekwatnie do czytanego tekstu, a nie wydajesz polecenia „naciśnij komunikator!”

Erickson, K., Hatch, P., Clendon, S.A. (2010), Literacy, aasistive technology, and students with sagnificant disabilities. Focus on Exeptional Children, 42, 1-16

Erickson, K., Koppenhaver, D., (2019) Comprehensive Literacy for All. Teaching Students with Sagnificant Disiabilities to Read and Write, Paul.H. Brookes Publishing Co.

Justice, L. M. Ezell, H. K. (2004), Print refrencing: An emergent literacy enhancment strategy and its clinical apllications. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 35- 185-193

Koppenhaver, D. A., Evans, D. A., Yoder, D. E. (1991), Childhood reading and writing expereiences of literate adults with severe speech and motor imapirments. Augumentative and Alternative Communication, 7(1), 20-33

Sulzby, Elizabeth & Teale, William. (1985). Writing Development in Early Childhood. Educational Horizons. 64.