W 1986 roku dr Hagberg i Witt- Engerstrom opisali model przebiegu zespołu Retta w czterech fazach, który obowiązuje do dziś. 

Faza I- wczesnego rozwoju (0-18 miesięcy)

Do niedawna uważano, iż w początkowych miesiącach rozwój dziecka jest w pełni normatywny. Jednak w ostatnich latach naukowcy udowodnili, że nawet wczesny rozwój jest zaburzony i  wyodrębnili biomarkery (dotyczące zarówno rozwoju ruchowego
i społecznego).  

W typowym rozwoju niemowląt ok. 3 m. ż. pojawiają się tzw. “fidgety movements”- drobne, niecelowe, przebiegające w różnych kierunkach ruchy obejmujące szyję, tułów i kończyny. U tych, u których później zdiagnozowano zespół Retta ruchy te przebiegały zbyt wolnolub przeciwnie były zbyt gwałtownie, “urywane”.

Mimo osiągania kamieni milowych w obrębie motoryki dużej (trzymanie główki, przewracanie się brzuch-plecy, siedzenie bez podparcia), i małej (chwyt i manipulacja) rozwój jest opóźniony. Już w tej fazie można zaobserwować dyskretne lecz stereotypowe ruchy rąk (otwieranie-zaciskanie piąstek, klaskanie, wygięcia rąk, przedramion) lub całego ciała (bujanie z boku na bok), które przeplatane są ruchami fizjologicznymi.

Występowanie biomarkerów i ich procentowy rozkład  opisali Christa Einspieler,  Michael Freilinger i  Peter B. Marschik (2016): 

• nieprawidłowości w zakresie dużej motoryki (100%),
•  wysuwanie języka (62%), 
• sztywność postawy (58%),
•  asymetryczne otwieranie i zamykanie oczu (56%), 
• atypowe ruchy palców (52%),
•  stereotypie rąk (42%),
•  serie anormalnych wyrazów twarzy (42%), 
• dziwny uśmiech (32%),
•  drżenie/ wstrząsy (28%),
• stereotypowe ruchy ciała (15%),
• niesymetryczne otwieranie i przymykanie powiek.

Uwagę specjalistów powinien również zwracać spadek przyrostu obwodu głowy, zahamowanie wzrostu i przybierania na masie, spowolnienie rozwoju, słaba mobilność, jak również sugerowany przez rodziców niepokojący spokój dziewczynki, mała płaczliwość, niskie zainteresowanie zabawkami.(Einspieler, Freilinger, Marschik, 2016).

Faza II- szybkiego regresu (pierwszy rok do trzech/ czterech lat) 

Regres to utrata opanowanych już umiejętności. W zespole Retta dotyczy on w szczególności celowych ruchów rąk, mowy i chodzenia, oraz wiąże się jednocześnie z pojawieniem się lub nasileniem ruchów stereotypowych, wzrostem napięcia mięśniowego, problemami z oddychaniem (o charakterze bezdechu, hiperwentylacji, połykania powietrza) i bruksizmem (ustępującym dopiero podczas snu). Zaburzony zostaje naturalny rytm dobowy, pogarsza się funkcjonowanie w sferze społecznej (zachowania o profilu autystycznym).  Obserwuje się zaburzoną reakcję na ból. Zaczynają się problemy z układem pokarmowym i wydalniczym. Moment rozpoczęcia, dynamika przebiegu fazy regresu jest cechą indywidualną dla każdej osoby (jednak wyróżnia się przebieg nagły, powolny lub etapowy). Z badań wynika, że początek regresu często jest wiązany z jakimś traumatycznym wydarzeniem. 

Faza III- pseudostacjonarna (wiek przedszkolny i szkolny)

W trzeciej fazie ogólny stan osoby z zespołem Retta zaczyna się stabilizować. Objawy pseudoautystyczne powoli się wycofują, co wpływa na poprawę funkcjonowania społecznego i emocjonalnego i ogromną potrzebę poznawania świata (znacznie utrudnionego przez apraksję, ataksję, spastykę, drżenie mięśni i wstrząsy całego ciała).
Nasila się skolioza, deformacje stóp i kostek.

Faza IV- stabilizacji (15+)

Przebieg procesu dojrzewania płciowego przebiega w sposób analogiczny, choć coraz częściej obserwuje się przypadki przedwczesnego dojrzewania (nawet przed 8 rokiem życia). Ogólny stan osoby jest raczej stabilny, mimo iż w znacznym stopniu pogarsza się sprawność ruchowa (pogłębianie skoliozy, narastanie statyczności, dystonia). Zmniejszeniu ulega liczba ruchów stereotypowych i napadów drgawkowych/ epilepsji. Można zaobserwować polepszenie się kontaktu wzrokowego i emocjonalnego.  

Długość życia osób z zespołem Retta może być porównywalna jak osób bez zespołu Retta. Aby było to możliwe osoby z tym zaburzeniem powinny być  “od najmłodszych lat włączane w intensywne programy pomocy, które pozwolą im zachować optymalną sprawność i dobry stan zdrowia, tak aby mogły odnieść jak największe korzyści z leczenia genetycznego, gdy tylko się ono pojawi” (Lotan, 2015). Kolejnym warunkiem jest objęcie tych osób odpowiednio zindywidualizowanymi programami obejmującymi wszystkie obszary funkcjonowania. Niestety, mimo prowadzonych terapii, wielość zaburzeń i chorób stowarzyszonych sprawia, że najczęstszą przyczyną zgonu są powikłania oddechowo-krążeniowe. (Lotan, M, 2015)

Kaufmanan, Johnston i Blue udowodnili, że nawet po fazie regresu, u osób z zespołem Retta mózg w dalszym ciągu się rozwija, a zdolności poznawcze i komunikacyjne z czasem nie pogarszają się. Wzbogacenie środowiska poprawia zarówno funkcje motoryczne i poznawcze poprzez podwyższenie poziomu neurotropowego czynnika pochodzenia mózgowego (brain-derived neurotrophic factor, BDNF).

Byiers, B. J., Symons F.J., (2012), Issiues in Estimating Developmental Level
and Function in Rett Syndrome, w International Review of research in Developmental Disabilities, (s. 147-186), Burlington: Elsevier Science

Didden, R., Korzilius, H., Smeets, E., Green V. A., Lang, R., Lancioni, G.E., Curfs, L. M., (2009) Communication in Individuals with Rett Syndrome: an Assessment of Forms and Functions, Springer

Einspieler, Ch., Freilinger, M., P.B.,Marschik (2016)Behavioural biomarkers of typical Rett syndrome: moving towards early identification, Wiener Medizinische Wochenschrift

Lotan, M., Nissanholtz- Gannot, R., Zigdon, A., (2015), The Time is Now: The Need foran Intensive, Appropriate Individual Intervention for Individuals with Rett Syndrome wJournal of Syndromes

Urbanowicz, A., Downs, J., Girdler, S., Ciccone, N., Leonard, H., (11.2014), Aspects
of speech- language abilities are influenced by MECP2 mutation type in Girls with Rett Syndrome w American Journal of Medical Genetics

Twardowski, A., (2006), Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin., Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne Oddział w Poznaniu.

Twardowski, A., (2009), Wspomaganie rozwoju dzieci z rzadkimi zespołami genetycznymi., Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne Oddział w Poznaniu