WYBRANE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA OSÓB ZESPOŁEM RETTA
-
10 lipca 2021
-
Z powodu niedojrzałości pnia mózgu, zaburzeń toru oddechowego, jak również np. znacznej skoliozy u osób z zespołem Retta występują istotne nieprawidłowości w zakresie oddychania rzutujące na pracę układu sercowo- naczyniowego. W literaturze przedmiotu spotyka się podział osób z zespołem Retta na forceful breathers (gwałtowne wdechy i wydechy prowadzące do hiperwentylacji), feeble breathers (oddech spłycony i skrócony), Valsalva type breathers (wydech na zaciśniętej krtani).
Bardzo ważnym aspektem funkcjonowania, jest sposób przyjmowania pokarmów i ogólny stan odżywienia. U większości osób z zespołem Retta obserwuje się trudności ze ssaniem, połykaniem, żuciem i gryzieniem. U wielu osób z tym zaburzeniem diagnozowane są chroniczne zaparcia, refluks żołądkowo- jelitowy. Kolejnym znaczącym problemem stanowią wzdęcia spowodowane połykaniem dużej ilości powietrza. Trudności zarówno z przyjmowaniem pokarmu jak i jego przyswajaniem skutkują nieprawidłowym BMI o charakterze niedowagi, problemami ze wzrostem, na nawet niedożywieniem. Zaleca się stałą kontrolę dietetyczną dla zminimalizowania zaparć i utrzymania prawidłowej masy ciała.
Dużą trudność funkcjonalną, diagnostyczną i leczniczą stanowią występujące u znacznej większości osób z tym zespołem napady drgawek. Sam zapis EEG u większości osób jest nieprawidłowy (zmiany o charakterze spowolnienia czynności podstawowej i patologicznych wyładowań). Obraz napadów jest zindywidualizowany i może przybierać postać drgawek częściowych, mieć charakter złożony a nawet przebiegać z utratą świadomości. Coraz więcej badań sugeruje jednak, że przyczyną napadów nie jest epilepsja a zaburzenia pnia mózgu i poziomu neurotransmiterów (w szczególności kwasu GABA i jego receptorów NMDA).
Przetwarzanie i integracja sensoryczna bodźców po regresie ulega zaburzeniu, zwłaszcza u osób, które utraciły zdolność chodzenia. Znaczna ilość ruchów stereotypowych może być odczytywana zarówno jako sygnał przestymulowania jak i potrzeby ruchu. Należy zwrócić uwagę również na wrażliwość na światło i dostosować otoczenie (delikatniejsze kolory, oświetlenie, okulary przeciwsłoneczne). Poirytowanie, krzyk także mogą być efektem przestymulowania. Badania pokazują, że muzyka ułatwia uzyskanie stanu równowagi. Jednak należy z tego korzystać ostrożnie, zwłaszcza u starszych dzieci, ucząc komunikacji zastępującej krzyk, a umożliwiającej samoregulację lub poproszenie o wparcie w jej osiągnięciu.
UMIEJĘTNOŚĆI MOTORYCZNE
Umiejętności motoryczne osób z zespołem Retta zarówno w zakresie motoryki dużej
i motoryki małej są niewielkie. Wynika to zarówno z apraksji, jak również ubogich doświadczeń w tym zakresie. Z czasem ulegają one dalszemu pogarszaniu.
Skoliozę diagnozuje się u ok. 8 % dzieci przed 4 r. ż a u większości do 16, znacznie silniejszą u tych osób, które utraciły zdolność chodzenia. Ogólne zalecenia są takie, że od 25% skrzywienia stosuje się gorset, a powyżej 40%- leczenie operacyjne. Współwystępują zaburzenia ze strony układu proprioceptywnego, odpowiedzialnego za lęk przed ruchem.
Einspieler, Ch., Freilinger, M., P.B.,Marschik (2016)Behavioural biomarkers of typical Rett syndrome: moving towards early identification, Wiener Medizinische Wochenschrift
Lotan, M., Nissanholtz- Gannot, R., Zigdon, A., (2015), The Time is Now: The Need foran Intensive, Appropriate Individual Intervention for Individuals with Rett Syndrome wJournal of Syndromes
Linda J. Burkhart, Rett Syndrome-Apraxia and Communication
Linda J. Burkhart, Multi-Modal Communication Strategies for Children Who have Rett Syndrome.
Norwell, S. H., Emergent Literacy for Girls with Rett Syndrome: The Six Building Blocks As conceptualized by Patricia Cunningham & Dorothy Hall.
Norwell, S. H., Closing The Learning Gap for Complex Kiddos. All Engaged, All Communicate, All Learn.