Skrót PODD® pochodzi od angielskich słów pragmatic organisation dynamic displays, co można przetłumaczyć jako „pragmatyczna organizacja tablic dynamicznych”. Jednak nawet przetłumaczenie na język polski skrótu niewiele wnosi dla zrozumienia czym jest pragmatyka organizacji słownictwa i w jaki sposób została ona uwzględniona przy opracowywaniu książek PODD®.

Pragmatyka jako dział nauki o języku zajmuje się badaniem sposobów posługiwania się mową przez ludzi, a w szczególności tym, jak kontekst wpływa na budowanie, przekazywanie, nadawanie,  rozumienie i  interpretowanie wypowiedzi.

Przykładając tę wiedzę na sposób organizacji książek do komunikacji w ramach metody PODD® wykorzystano pewne rozwiązania, które mają wspierać łatwość tworzenia wypowiedzi przez Użytkownika AAC i ich zrozumienia przez partnerów komunikacyjnych.

Jak to zrobiono?

1. Pragmatyczne startery zdaniowe: są to takie zdania lub frazy, które dookreślają intencję wypowiedzi. 

Osoby bez złożonych potrzeb komunikacyjnych intencję wypowiedzi dookreślają najczęściej poprzez mimikę, intonację, gestykulację, czy wykorzystanie przestrzeni. Wykorzystują zatem sposoby, które bardzo często są niedostępne dla osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi. Aby uniknąć wpadanie w pułapkę, że każda wypowiedź Użytkownika AAC jest proszeniem o coś, w książkach PODD® znajdziemy właśnie startery zdaniowe.

Frazy takie jak: „Coś jest nie tak”, „Podoba mi się”, „Nie podoba mi się”, „Mam pytanie”, „Ja chcę”, „Opowiem ci coś”, nie tylko od razu pozwalają zrozumieć kontekst wypowiedzi, ale także, dzięki temu, że zawierają linki, prowadzą nas od razu do słownictwa stanowiącego logiczną kontynuację wypowiedzi.

Tak więc idąc za starterem „Coś jest nie tak” lądujemy na tablicy, w której Użytkownik AAC ma dostępne słownictwo związane z doświadczonym przez niego dyskomfortem. Wybierając starter „Podoba mi się” dojdziemy do słów umożliwiających komentowanie pozytywne, a „Nie podoba mi się” zaprowadzi do komentarzy negatywnych.

2. Linki predykcyjne. 

Przy niektórych słowach lub frazach zobaczymy w prawym górnym rogu małe cyferki stanowiące podpowiedź dla partnera komunikacyjnego. To informacja, do której strony powinien on przekręcić książkę, jeżeli Użytkownik AAC wybrał daną frazę lub słowo. Właśnie dzięki linkom predykcyjnym, książka  „prowadzi nas” tak, by  skonstruować wypowiedź wychodząc od ogółu do szczegółu. Dzięki temu zbudowanie nawet dłuższej wypowiedzi staje się łatwiejsze!

Kolejne słowa dopełniające ją pojawiają się użytkownikowi AAC  w pewnym sensie z automatu. Przykładowo, wybranie startera „coś jest nie tak”prowadzi nas do za pomocą linku do tablicy, w której znajdzie się m.in słowo „boli mnie”. Ono również zawiera link przenoszący nas do kolejnej tablicy, tym razem z częściami ciała.

Wybranie startera „Ja chcę” poprowadzi nas do tablicy, na której znajdziemy m.in. słowa umożliwiające wybór zabawy np. lepienia z plasteliny. Będzie ono zawierało  link do strony 31- tablicy kontekstowej, na  której znajdziemy słownictwo stanowiące różne części mowy, ale najczęściej używane podczas zabawy plasteliną. Będą tam więc słowa takiej jak m.in. “lepić”, “wałkować”, “jeszcze”, “koniec”, “kulka”,oraz słowo „kolory” z linkiem przenoszącym nas do kolejnej tablicy wyboru, na której możemy wybrać kolor.

3.  Słownictwo powiązane.
Na tworzących książkę PODD® stronach słownictwo nie jest grupowane według części mowy, ale bazując na typowym w mowie sposobie łączenia słów odnośnie konkretnego tematu. Tak więc w dziale dotyczącym np. środków transportu znajdziemy nie tylko rzeczowniki oznaczające nazwy poszczególnych pojazdów, ale także te czasowniki, określenia, przyimki, które najczęściej są wykorzystywane podczas rozmowy o środkach transportu.
Co więcej, słowa te układane są na stronie od lewej do prawej, tak aby odzwierciedlić typowy ciąg zdania.
Dzięki temu, bez konieczności wielokrotnego przewracanie stron, można zbudować bardzo szybko kilkuelementową wypowiedź. Ograniczenie stron do wertowania sprawia także, że Użytkownikowi AAC łatwiej jest utrzymać uwagę na konstruowaniu wypowiedzi, bo mniej energii idzie w sam proces wyszukiwanie słów w różnych częściach książki. Ułatwia to także partnerem komunikacyjnym modelowanie wg zasady „o jeden więcej”, bo słowa o które możemy rozszerzyć wypowiedź Użytkownika AAC „już są pod ręką”.

4. Metoda PODD® jest także jedynym na ten moment systemem w języku polskim, który umożliwia Użytkownikowi AAC tworzenie w pełni samodzielnie odmiany słów!

Poprzez wykorzystanie prefiksów i końcówek fleksyjnych zapisanych literami dodawanych do słowa przedstawionego za pomocą symbolu możliwe jest nie tylko tworzenie czasów, ale także odmiana przez osoby, liczby, tryby, rodzaje, przypadki oraz tworzenie strony czynnej i biernej.

5. Pragmatyczna organizacja słownictwa oznacza także, że poziom złożoności języka dostępnego w książkach rośnie stopniowo.

Ze względu jednak na wspieranie planu motorycznego nowe słownictwo pojawia się w określonym schemacie, aby Użytkownik AAC mógł od razu zacząć korzystać z nowej książki bazując na tym co zostało opanowane przy wykorzystywaniu łatwiejszej książki.

Dlatego osoba, która korzystała z książki na 9 symboli przechodząc na książkę 12 symbolami znajdzie słowa, które już zna w dokładnie tych samych miejscach i tylko i aż trzy kolejne nowe słowa na stronie w stosunku do tego co już znał.
Dzięki takiemu rozwiązaniu przechodzenie przez kolejne, coraz bardziej złożone książki, staje się bardzo łatwiejsze!

Raz opanowanie umiejętności nie są tracone i porzucane przy przejściu na nowe narzędzie, ale maksymalnie wykorzystywane i stanowią fundament nauki kolejnych umiejętności językowych i komunikacyjnych.

Stopniowo przyrasta nie tylko słownictwo, ale także dostępne funkcje komunikacyjne, struktury syntaktyczne odzwierciedlając typowy dla rozwoju mowy sposób ich pojawienia się.

Reasumując można stwierdzić, że pragmatyczna organizacja słownictwa zawiera wiele praktycznych rozwiązań sprawiających że korzystanie z nawet z bardzo obszernej książki staje się łatwe, szybkie i efektywne!