Alternatywne metody dostępu

Dostęp alternatywny? Pracując przez długi czas z osobami, które potrafiły pokazywać palcem, zupełnie nie zdawałam sobie sprawy, jak duże jest grono osób, których możliwości ruchowe są nieproporcjonalnie małe w stosunku do ich potrzeb językowych.

Potrafią wskazać mocno spastyczną ręką jedną z dużych plansz, w głowie mają jednak o wiele więcej do powiedzenia!

Czasem nie wskazują wcale, ale tak samo mają prawo, by (uczyć się) komunikować i mieć wpływ na to, co ich dotyczy!

Alternatywne metody dostępu to sposoby wyboru komunikatów poza bezpośrednim wskazaniem lub podaniem symbolu. Dają więc szansę osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi i sensorycznymi, osobom z niepełnosprawnością wieloraką szansę na komunikację za pomocą rozbudowanego systemu językowego.

Rodzaje alternatywnych metod dostępu

Wśród alternatywnych metod dostępu, wykorzystywanych w pomocach komunikacyjnych w metodzie PODD, wyróżniamy (Porter, 2022):

1. Wskazywanie wzrokiem (ang. eye-gaze)
2. Skanowanie:
   • wzrokowe (ang. visual scanning)
   • wzrokowo- słuchowe (ang. auditory-visual scanning)
   • słuchowe (ang. auditory scanning)
3. Dostęp łączony:
   • bezpośredni i skanowanie 
   • wskazywanie wzrokiem i skanowanie
4. Dostęp kodowany:
   • Kodowanie kolorem (ang. color coded access)
   • Kodowanie pełne (ang. full coded access)

Są to metody “nieelektroniczne” – nie potrzeba do nich dodatkowych urządzeń wysokiej technologii. Powyższe metody dostępu wykorzystywane są w pomocach komunikacyjnych drukowanych z matryc PODD dla dostępu alternatywnego (obecnie sprzedawane jako nakładka do programu Boardmaker 6).

Metody alternatywne polecane są osobom o mniejszych możliwościach ruchowych (np. z porażeniem mózgowym czterokończynowym, zespołami genetycznymi, jak Zespół Retta, Zespół Cri du chat, zespoły zamknięcia), gdzie nie da dostarczyć się w bezpośredni sposób odpowiedniego zasobu języka. Szczególnie istotną rolę odgrywa tu przygotowany partner komunikacyjny – będzie on osobą, która nawet przy minimalnych szansach na autonomiczny ruch będzie wspierać Użytkownika AAC. Tak by sama treść komunikatu, jaki powstaje, w jak najmniejszym stopniu ulegała wpływowi partnera.

Poszczególne rodzaje metod dostępu zostaną omówione w oddzielnych artykułach.

Bibliografia:

Porter, G. (2022). Pragmatic Organisation Dynamic Display Communication Books, Advanced Workshop Manual.