Opowiedz mi obrazem, jak działa AAC – współpraca z Lucyną Talejko-Kwiatkowską, prof. UAP
Jak działa AAC? Jakich słów użyć, by opowiedzieć o tym innym – zwłaszcza osobom, które po raz pierwszy stykają się z tematem komunikacji wspomagającej i alternatywnej?
A może zamiast mówić, trzeba to pokazać? Wspólne działania Fundacji GENERAACJA z profesor Lucyną Talejko-Kwiatkowską mają właśnie taki cel – upraszczać, co trudne i przybliżać, co wydaje się w AAC obce i sztuczne.
Kim jest profesor Lucyna Talejko-Kwiatkowska?
Profesor Talejko-Kwiatkowska zajmuje się od lat projektowaniem graficznym. Od początku związana jest z Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu (UAP). Tam też pełni funkcję profesora na Wydziale Grafiki Projektowej, obecnie współprowadząc Pracownię Grafiki Informacyjnej.
Lucyna jest autorką kilkuset okładek książek oraz ilustratorką. W ostatnich latach zajmuje się także infografiką. Miała okazję współpracować z różnymi instytucjami i organizacjami – od Biura Rzecznika Praw Obywatelskich po Fundację La Strada czy poznańskie przedszkola specjalne.
Jak zaczęła się nasza współpraca
Aby nasza współpraca stała się faktem, wydarzyć się musiało dużo pozytywnych zbiegów okoliczności.
Ostatnim ważnym projektem, w który zaangażowała się Profesor, było stworzenie książki dla fundacji Books Beyond Words. To ceniona brytyjska organizacja non-profit, znana z inicjatywy publikowania historii obrazkowych (ang. wordless picture stories) dla specyficznych grup odbiorców. Książki Fundacji są kierowane do osób z niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem, demencją, czy osób g/Głuchych. Celem Books Beyond Words jest wspieranie osób ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi w zrozumieniu świata, wyrażaniu uczuć i podejmowaniu decyzji, a także budowanie społeczności poprzez prowadzenie klubów książki.
Profesor szukała w Polsce organizacji, która zajmowałaby się podobną działalnością. W pewien dzień przeczytała w Gazecie Wyborczej artykuł Ani Kiedrzynek, w którym swój komentarz miały specjalistki z Fundacji GENERAACJA. Tak, właśnie takiego AAC szukała! Po szybkiej wymianie maili, musiałyśmy się koniecznie spotkać!
Historie społeczne: Jak działa AAC?
Cykl historii społecznych powstał jako efekt wielu godzin rozmów o tym, czym jest a czym nie jest AAC.
Także o tym jak powinno wyglądać wspomaganie komunikacji, by to była prawdziwa rozmowa. By system AAC nadążał za potrzebami osoby o złożonych potrzebach komunikacyjnych, pozwalał na bycie z innymi ludźmi.
Historie powstały też po to, by ustrzec się od paru „popularnych” błędów, jakie jako partnerzy komunikacyjni zwykle popełniamy. Forma graficzna – dość realistyczna i prosta – pozwala użyć tych materiałów jako element szkolnych zajęć, godziny wychowawczej albo materiał do rozmowy z uczniami, którzy sami używają AAC.
Cały cykl był publikowany od sierpnia do października 2025 w mediach społecznościowych Fundacji.
Kampania społeczna #jakdzialaAAC przygotowująca odbiorców na obchody przypadającego na październik miesiąca AAC, została odebrana bardzo pozytywnie. Cztery historie uzyskały na Facebooku ponad 50 tysięcy wyświetleń.
„Jak działa AAC” niesie uniwersalny przekaz – każdy z nas ma coś do powiedzenia! Oceniani przez pryzmat swoich niepełnosprawności, Użytkownicy AAC częściej niż inni ludzie spotykają się ze specjalnym tratowaniem i uprzedzeniami związanymi z innym sposobem porozumiewania się.
Kampania podnosi takie tematy jak prawo do wyboru, prawo do odmowy, prawo do decydowania o swoim sposobie komunikacji czy do budowania znaczących relacji społecznych. Grafiki są także nawiązaniem do treści Karty praw komunikacyjnych, które jako fundacja aktywnie promujemy.
Jak działa AAC: Używam AAC, kiedy mam coś do powiedzenia!
Jak działa AAC: AAC to mój głos, bez niego nie jestem sobą
Jak działa AAC: Używam AAC, kiedy jest mi potrzebne (czasem mówię)
Jak działa AAC: AAC to mój głos – czasem chcę mieć go tylko dla siebie!
Jak działa AAC: mogę powiedzieć, co lubię a czego nie!
Edukowanie o AAC
Poza cyklem historii społecznych w ostatnim roku powstał także cykl edukacyjny Od zachowania do modelowania.
Przybliża on osobom zaangażowanym w komunikację z osobami o złożonych potrzebach komunikacyjnych podstawowe strategie budowania znaczeń pomiędzy uczestnikami wymiany komunikacyjnej.
W ramach współpracy udało się także opracować graficzny schemat interwencji w podejściu opartym na wspomaganym przekazie językowym.
Całość tworzy spójny materiał, który może być wykorzystywany zarówno w działaniach kierowanych do rodziców i opiekunów OzN, terapeutów, nauczycieli oraz studentów kierunków takich jak logopedia, pedagogika specjalna czy terapia zajęciowa.
Od zachowania do modelowania
